Bijna twee miljoen mensen in Nederland heeft chronische nierschade. Deze mensen hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten en overlijden. Vanaf ons veertigste levensjaar neemt de nierfunctie geleidelijk af, met zo’n 0,4% per jaar.

Patiënten met een verhoogd risico op nierschade zijn:

• Patiënten met diabetes mellitus (DM)
• Patiënten met hypertensie
• Patiënten met hart- en vaatziekten

Laboratoriumwaarden helpen apothekers om het gebruik van medicijnen beter af te stemmen op het individu. Dit kan leiden tot minder bijwerkingen en veiliger gebruik van medicijnen. In de nieuwe NHG-Standaard Chronische nierschade (april 2018) staat ook nadrukkelijk vermeld dat huisartsen een verminderde nierfunctie moeten doorgeven aan de apotheker voor de medicatiebewaking. Op steeds meer plaatsen is er op dit gebied samenwerking gezocht en zijn initiatieven ontplooid om door het delen van informatie door artsen, laboratoria en apothekers, de medicatiebewaking bij nierfunctiestoornissen te verbeteren. Met de komst van de Medisch Farmaceutische Beslisregels kan de medicatiebewaking verder worden verbeterd.

Bij het signaleren van de contra-indicatie nierinsufficiëntie, vervul je als apothekersassistent een belangrijke functie. In de meeste gevallen ben jij namelijk degene die als eerste het recept behandelt. Uiteraard zal je dan altijd in overleg moeten treden met je apotheker, maar kennis over de achtergronden van de nierfunctie en dosisaanpassingen zijn een waardevolle aanvulling. Deze kennis zal je ook in staat stellen de patiënt goede voorlichting over zijn medicatie (bijvoorbeeld bijwerkingen) en eventuele dosisaanpassingen te geven.

Om de benodigde basiskennis op te doen, kan deze cursus met veel voorkomende praktijksituaties een goede opstap bieden. Aan de hand van de functie van de nieren, worden de oorzaken en gevolgen van een verminderde nierfunctie besproken. In het kort gaan we in op medicatie die bij klachten ten gevolge van chronische nierinsufficiëntie wordt gebruikt. De nadruk ligt natuurlijk op medicatie waarbij een dosisaanpassing nodig is in geval van een verminderde nierfunctie. Uiteraard is de apotheker verantwoordelijk voor het nemen van de verschillende beslissingen. Deze moet dus ook betrokken worden bij het afhandelen van de verschillende medicatiebewakingssignalen.

Na afloop van deze cursus ben je op de hoogte van de achtergrond van nierfunctiestoornissen en welke effecten deze stoornissen hebben op bepaalde medicatie. Hierdoor kun je patiënten voorlichten over het waarom van bepaalde aanpassingen in de medicatie.